ارزیابی شتابزده را خواندم. کتابی که اولش نمی دانم "چند مقاله" نام گذاری شده بود اما ظاهرا به پیشنهاد ناشر که این اسم ها تکراری است جلال نام دیگری برای آن گذاشت. فکر می کنم قبل تر هم بخش هایی از آن را خوانده بودم. چند مقاله است در موضوعات مختلف و پراکنده. یک مصاحبه هم هست با جلال. در حین خواندن کتاب گهگاهی با مشاهده تاریخ مطلب احساس می کنی با گذشت این همه سال هنوز دغدغه ها، مسائل و مصایب همان است که بود!
جلال در مصاحبه در مورد آثار خودش به تکامل در طی زمان اشاره می کند. ظاهرا در گزارش های محلی (یا سفرنامه) به خارگ و در داستان مدیر مدرسه (و نون والقلم و نه مثلا از رنجی که می بریم) به عنوان آثار خوب او مطرح اند.
در مورد آثار ادبی اعتقاد به زبان زمان خود (و نه از اعماق تاریخ به بیرون کشیدن کلمات فارسی به بهانه ی حفظ آن) و وجود دغدغه در اثر (و نه از نوع دغدغه های مناسب دخترهای دبیرستانی) اشاره می کند.
مقاله آخر هم در مورد گاندی است و اینکه: او از سنت گیاه خواری تبعیت می کرده (به خاطر مذهب) و به نخ ریسی می پرداخته که جزو وسایل همراهش بوده است. در ابتدا به انگلیس می رود و حقوق می خواند در لندن درگیر دنیا هم می شود ولی به سرعت برای او رنگ می بازد. سپس به هند برمی گردد تا وکالت کند. چندان پرونده ای به او سپرده نمی شود تا وکیل یک شرکت مسلمان می شود. به آفریقای جنوبی (که از مستعمرات انگلیس بوده؟) می رود برای وکالت. در آنجا متوجه ظلم به هندوها می شود که همسان با سیاهپوست ها از برخی حقوق محروم اند و به پست ترین کارها گماشته می شوند. از آنجا شروع به فعالیت می کند تا هندوها را هم راستا کرده و قوانینی را تغییر می دهند. به هند برمی گردد در حالیکه شهرت یافته است. به دنبال احقاق حقوق مردم از روش مبارزه منفی و کاملا صلح آمیز است تا به همه مظلومیت خودشان را نشان دهند. در چند نوبت زندانی می شود و چند باری هم اعتصاب غذا می کند. از یک جایی مبارزه منفی با دولت انگلیسی را کلید می زند. تا به استقلال هند و پاکستان از هند می انجامد. پس از آن به دنبال کاهش اختلافات مذهبی هندو و مسلمان می رود تا اینکه (ظاهرا در همین راه) توسط یک جوان هندو کشته می شود.